Het is niet aan mij om zijn capaciteiten als goochelaar te beoordelen, maar ik weet zeker dat Derren Brown een groot filosoof is. In The System legt hij uit waarom mensen denken dat homeopathie werkt, waarom ze menen dat het steeds onveiliger wordt op straat, waarom ze zo graag naar Blik op de weg kijken, waarom ze angstvallig hun lot in handen van de Postcodeloterij leggen, en waarom de moord op Milly Boele ons land in de greep hield. The System laat de kracht zien van televisiejournalisten die naarstig tientallen miljoenen onbeduidende levens doorpluizen. Derren Brown is in The System minstens zo goed als Pierre Bourdieu in Over televisie.
Kijk voor verder te lezen eerst The System (als u tenminste de clou niet van mij wilt horen):
The System staat voor de structuur waaraan ons denken door televisie onderworpen wordt. Het basisidee is doodeenvoudig. Als een gebeurtenis uiterst onwaarschijnlijk is, maar niet onmogelijk, dan zal deze gebeurtenis zich met een grote waarschijnlijkheid voordoen als de groep waarin de gebeurtenis kan plaatsvinden maar omvangrijk genoeg is. Wat is de kans dat je 20 keer achter elkaar kop gooit met een eerlijke munt? Die kans is klein, zo’n 1 op een miljoen. Maar toch, als alle Nederlanders het zouden proberen, zouden ongeveer 15 mensen 20 keer achter elkaar kop gooien. Twintig keer achter elkaar kop! Hoe doen ze dat?
Het punt van Derren Brown is dat ze dat helemaal niet doen. Vanuit hun eigen beperkte perspectief kan het lijken alsof ze het doen, maar ze doen niets. The System pikt ze eruit, zet ze in het zonnetje, en geeft ze het gevoel dat ze iets speciaals kunnen, maar het tegendeel is waar. Het is hun domweg overkomen. Toeval bestaat, en televisie kan met behulp van toeval van onbeduidende mensen interessante figuren maken. Op dezelfde wijze kan televisie van onnozele gebeurtenissen aangelegenheden van nationaal belang maken. Alles volgens een simpel recept: film miljoenen uren en tienduizenden mensen, zend vervolgens slechts een miniem deel ervan uit, en wat de kijkers zullen zien is op zijn minst opmerkelijk en in het beste geval wereldschokkend. Enkele voorbeelden:
Het programma Blik op de weg verschilt in helemaal niets van The System. Het programma geeft kijkers het idee dat er veel misgaat op de Nederlandse wegen, dat het rijgedrag steeds asocialer wordt. Wat er niet wordt bij verteld is dat de filmploegen maandenlang met surveillancewagens meerijden teneinde enkele minuten interessante televisie bij elkaar te sprokkelen. Daardoor vertekent Blik op de weg de werkelijkheid op net zo groteske wijze als The System. En de politie werkt er graag aan mee, want is er een beter argument voor meer blauw op straat?
De Postcodeloterijshow is eveneens gebaseerd op The System. De kans om iets substantieels te winnen in deze loterij is net zo groot als de kans op het gooien van 20 keer kop achter elkaar. Maar breng de winnaars uitgebreid in beeld, en mensen denken dat er iets speciaals aan de hand is. Iets dat in principe iedereen kan overkomen. Neen, mijn waarde lezer, de ongemakkelijke waarheid is dat niemand ooit de hoofdprijs in een loterij wint. Een loterij kent slechts verliezers. En u bent er één van.
Zijn Nederlandse moslims aan het radicaliseren? Volgens The System wel. Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar ik denk dat ten hoogste 1 op de tienduizend moslims zo’n gruwelijke hekel heeft aan Nederland en Nederlanders dat hij of zij radicaliseert. Breng die honderd potentieel terroristische moslims prominent in beeld, en we hebben in Nederland een serieus probleem waarvoor alleen de PVV een oplossing heeft. Televisie vernauwt de blik van stemmers, en vormt ons steenrijke, doodsaaie, veilige landje om tot een broedplaats van geweld en terrorisme op de rand van de financiële afgrond. The System is de basis voor een televisiecratie.
Wat Milly Boele overkwam is het vreselijkste wat een kind kan overkomen, en de ergste nachtmerrie voor een ouder. De kans dat het een van mijn kinderen overkomt is echter klein, zelfs kleiner dan dat ze twintig keer achter elkaar munt gooien in een toss. Deze vorm van het Kwaad is dus nagenoeg afwezig in ons land, of zelfs in de wereld. Maar als tientallen televisieploegen bovenop deze hoogst onwaarschijnlijke gebeurtenis duiken, en er honderden uren zendtijd mee vullen, voelt het alsof dit iedereen kan overkomen. Dat is The System.
Hulde aan Derren Brown.
Posts
1 opmerking:
mooi betoog
Een reactie posten